Szczelina odbytu
Określenie problemu

Szczelina stanowi pęknięcie lub rozdarcie w pionowej osi warstwy nabłonkowej kanału odbytu między strefą przejściową między skórą a błoną śluzową odbytu, a linią zębatą. (1) Na początku jest powierzchowna, ale może się pogłębić aż do leżącego pod nią zwieracza wewnętrznego, uwidaczniając włókna obwodowe. Szczeliny występują zwykle w tylnej linii środkowej; drugą co do częstości lokalizacją jest przednia linia środkowa (10 % wszystkich szczelin u kobiet) (2). Szczeliny zwykle występują razem ze zmianami wtórnymi, takimi jak np. ograniczone zgrubienie śluzówki w dolnej części szczeliny odbytu, przerośnięta brodawka odbytu, stwardnienie brzegu szczeliny, czy względna stenoza odbytu wtórna do skurczu lub zwłóknienia zwieracza wewnętrznego. (3,4). Ograniczone zgrubienie śluzówki może być związane z przetoką, która rozciąga się od podstawy szczeliny do jej zewnętrznego ujścia położonego dystalnie od tego zgrubienia.

Rozpoznanie

Do objawów występujących u pacjentów ze szczeliną odbytu należą: ból w czasie oraz po oddaniu stolca, krwawienie, wydzielina, obrzęk i świąd. Rozpoznanie można postawić przez oglądanie, badanie palcem i/lub badanie anoskopowe. Szczelina może być wynikiem urazu okolicy odbytu (zaparcia, biegunki, zabieg operacyjny, injekcje, podwiązywanie hemoroidów (podwiązka Barrona), sigmoidoskopię, kolonoskopię, itp. ) lub może być objawem pewnych stanów chorobowych takich jak zakażenie chlamydiami, rzeżączka, opryszczka, kiła, AIDS, gruźlica, nowotwór, choroba Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego. (5). Te jednostki chorobowe związane z występowaniem szczeliny odbytu należy brać pod uwagę przy nietypowej lokalizacji, obecności zmian mnogich lub nietypowego obrazu zmiany. (6). Jeśli klinicysta podejrzewa obecność współistniejącego procesu chorobowego, zaleca się przeprowadzenie dodatkowych badań (serologia, posiewy stolca, biopsja lub ocena całego przewodu pokarmowego).

Leczenie

Zachowawcze. Ostre (powierzchowne) szczeliny mogą być leczone przy pomocy diety, środków zwiększających masę stolca, kremów działających miejscowo oraz nasiadówek (7)

Chirurgiczne. Szczeliny przewlekłe są leczone przy pomocy podskórnego lub otwartego bocznego nacięcia zwieracza wewnętrznego, tylnego nacięcia zwieracza wewnętrznego z przesunięciem płata, lub przez ręczne poszerzenie (8-32).

Do wtórnych celów chirurgii szczeliny czasem należą: usunięcie przerośniętych brodawek i zgrubień skórnych, a także usunięcie tkanek zapalnych lub włóknistych otaczających szczelinę. Równoczesne wycięcie szczeliny jest zwykle zbyteczne, ale w przypadkach z nadmiernym włóknieniem niezbędna jest biopsja. (33). U pacjentów z szerokimi szczelinami odbytu występującymi ze zwężeniami odbytu może być niezbędne wytworzenie płata skórnego lub śluzówkowego. (34) Podczas zabiegu chirurgicznego z powodu szczeliny można dokonać korekcji innych współwystępujących objawowych chorób odbytu.

Szczelina odbytu nawracająca

Jeśli w okresie pooperacyjnym szczelina nie ulegnie wygojeniu, można wprowadzić leczenie zachowawcze, co pozwoli lekarzowi na ponowną ocenę obrazu klinicznego współistniejących procesów chorobowych. Jeśli ciśnienie w kanale odbytu jest podwyższone, wskazany może być zabieg nacięcia zwieracza wewnętrznego po tej samej stronie lub po stronie przeciwnej.
2012 ABK Grupa. Wszelkie prawa zastrzeżone.